| Artikelnummer: | 10.20.004 |
Tijdens een proefvaart van het motorschip Oranje, op woensdag 28 juni 1939, werd op de Noordzee een maximale snelheid bereikt van 26,3 knopen. Hiermee was de nieuwe aanwinst van de Stoomvaart Maatschappij Nederland niet alleen het grootste, maar ook het snelste motorkoopvaardijschip ter wereld. Deze snelheid werd mogelijk gemaakt door de drie, speciaal door het Zwitserse bedrijf Sulzer ontworpen, 12-cilinder dieselmotoren. De eerste reis van de Oranje begon op 4 september 1939 en bracht het schip van Amsterdam, via Kaap de Goede Hoop, naar Batavia op Java in Nederlands Oost-Indië. Op dat moment was de Tweede Wereldoorlog begonnen en uit veiligheidsoverwegingen werd het nieuwe passagiersschip na een tweede uitreis opgelegd in Soerabaja, eveneens op Java. Het motorschip was oorspronkelijk bestemd om in oorlogstijd als hulpkruiser ingezet te worden, maar de Nederlandse marine beschikte niet over de benodigde bewapening en geoefende bemanningsleden. Daarop bood de Nederlandse regering in februari 1941 de Oranje als hospitaalschip aan, aan de regeringen van Australië en Nieuw-Zeeland. De beide landen accepteerden het aanbod mede omdat de verbouwing zou plaats vinden op kosten van Nederlands Oost-Indië.
Kapitein B.A. Potjer werd teruggeroepen uit de Verenigde Staten om het bevel over de Oranje weer op zich te nemen. Nadat in een droogdok te Singapore het onderwaterschip ontdaan was van de aangroei, arriveerde het via Batavia op 31 maart 1941 te Sydney, Australië, om omgebouwd te worden tot hospitaalschip. De verbouwing duurde precies drie maanden en op 1 juni 1941 werd het motorschip officieel overgedragen aan de Royal Australian Navy (RAN) als Australian Hospitalship (AHS) Oranje. Aan boord bevonden zich een Australische en een Nieuw-Zeelandse verbindingsstaf. Op 2 juli 1941 vertrok het hospitaalschip naar Batavia waar een medische staf, waaronder 15 dokters, die grotendeels afkomstig was uit Nederlands Oost-Indië en onder commando stond van kolonel J.C. Gerards van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL), aan boord kwam. Buiten deze staven, die in totaal zo`n 160 mannen en vrouwen omvatte, en de bemanning was er aan boord plaats voor 650 patiënten, welk aantal in geval van nood uitgebreid kon worden tot 750.
Tien dagen later vertrok de Oranje naar Sabang, Noord-Sumatra, waar het zes dagen bleef liggen. Nadat de Duitse en Italiaanse regeringen de erkenning van de Oranje als hospitaalschip bevestigd hadden, vertrok het motorschip naar Suez waar 641 gewonde en zieke militairen ingescheept werden, die in Fremantle, Adelaide, Melbourne, Sydney en Wellington gedebarkeerd werden. Tot de bezetting van Nederlands Oost-Indië, op 8 maart 1942, maakte AHS Oranje nog twee reizen naar Suez waarbij respectievelijk 549 en 603 patiënten vervoerd werden. Door de bezetting van Singapore, Brits Maleisië en Nederlands Oost-Indië brak voor de Oranje een nieuw tijdperk aan. Voorheen kon het schip in Soerabaja, Batavia en Singapore terecht voor brandstof en voorraden. Bovendien was in Singapore een droogdok aanwezig dat groot genoeg was om het ruim 20.000 ton grote schip op te nemen. Na 8 maart 1942 was het schip buiten Australische en Nieuw-Zeelandse havens afhankelijk van Zuid-Afrika. In Simonstown bij Kaapstad bevond zich een dok waar de Oranje in paste. Voor een onderhoudsbeurt, waarbij de Oranje in een dok moest worden opgenomen, vertrok het hospitaalschip op 24 maart 1942 uit Sydney en arriveerde op 21 april in Simonstown.
Gedurende de eerste vijftien reizen fungeerde Sydney min of meer als thuishaven voor de Oranje. In dit tijdvak maakte het schip niet alleen reizen tussen het Midden-Oosten, Australië en Nieuw-Zeeland, maar ook tussen het Midden-Oosten, en Zuid-Afrika, waarbij regelmatig Afrikaanse havens aangedaan werden zoals Mombasa in Kenia. Op 31 januari 1944 vertrok AHS Oranje voor haar zestiende reis van Sydney naar Durban en vervolgens via Aden, Suez, Malta en Gibraltar naar Engeland. Op 14 maart arriveerde de Oranje in Avonmouth, bij Bristol, waar het werd opgenomen in een dok. De niet minder als achttien reizen als hospitaalschip die in de daaropvolgende periode werden ondernomen, leidden allemaal naar de Middellandse Zee. Deze reizen werden gemaakt uit Britse havens zoals Southampton, Liverpool en Glasgow en hadden als bestemming Port Said, Napels, Taranto, Malta en Gibraltar.
Op 10 juli 1945 vertrok de Oranje vanuit Groot-Brittannië via Colombo op Ceylon, naar Australië. Van hier uit werden een viertal reizen ondernomen tussen het Verre Oosten, Australië, Nieuw-Zeeland en Batavia. Op 28 november 1945 vertrok de Oranje vanuit Melbourne, via Perth, Semarang en Batavia naar Engeland met aan boord 1273 mannen en vrouwen die in Japanse gevangenkampen op Java hadden gezeten. Het schip arriveerde op 5 januari 1946 in Southampton waar de passagiers door het Britse hospitaalschip Atlantis en het troepentransportschip Almanzora naar Amsterdam gebracht werden omdat de Noordzee nog niet vrijgegeven was voor schepen groter dan 15.000 ton in verband met het mijnengevaar. Hiermee had de Oranje als hospitaalschip 41 reizen gemaakt en daarbij 382.260 zeemijlen afgelegd en 32.461 patiënten vervoerd.
Op 18 juli 1946 keerde het schip, dat inmiddels haar status als hospitaalschip verloren had, terug in Amsterdam na een afwezigheid van zeven jaar. Hierbij passeerde het schip de herstelde Noordersluis in IJmuiden, die bij deze gelegenheid onder grote publieke belangstelling heropend werd. In de jaren `50 hervatte het ms. Oranje haar diensten op Sumatra en Java. Eind jaren `50 liep het aantal passagiers sterk terug en vele passagiersschepen werden ingezet als cruiseschepen. Zo ook de Oranje die als cruise- en passagiersschip van 1958 tot 1964 reizen maakte naar de Middellandse Zee, Australië en Nieuw-Zeeland. In 1964 werd het schip verkocht aan de Italiaanse cruiserederij Lauro omdat het schip onder Nederlandse vlag niet meer rendabel was. Op 4 september werd de naam Oranje definitief vervangen door Angelina Lauro. Na een ingrijpende verbouwing en modernisering kwam het schip in de vaart als cruiseschip in de Caraïben. Tijdens een cruise in het Caraïbische gebied, werd St. Thomas op de Maagdeneilanden aangedaan met aan boord voornamelijk Amerikaanse passagiers. Op 30 maart 1979 ontstond aan boord van het cruiseschip, door tot op heden onbekende redenen, een grote brand. Omdat de plaatselijke brandweer het vuur niet onder controle kreeg, werd het schip tot zinken gebracht in een uiterste poging de felle brand te blussen. Daarna werd het schip gelicht en voor sloop verkocht. Op weg naar de sloper achter een sleepboot, zonk het schip op 24 september 1979, op ruim 1.750 zeemijlen ten westen van Managua op de Stille Oceaan
Technische gegevens
|
Bouwwerf: |
Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij (NSM) te Amsterdam |
|
Besteld: |
23 april 1936 |
|
Op stapel gezet: |
2 juli 1937 |
|
Te water gelaten: |
8 september 1938 |
|
In dienst gesteld: |
1 juli 1939 |
|
Grootste lengte: |
200,1 meter |
|
Grootste breedte: |
25,45 meter |
|
Diepgang: |
8,64 meter |
|
Waterverplaatsing: |
20.117 ton |
|
Machine-installatie: |
3 x 12-cilinder Sulzer dieselmotoren |
|
Machinevermogen: |
37.500 pk |
|
Aantal schroeven: |
3 |
|
Kruissnelheid: |
22 knopen |
|
Maximale snelheid: |
26 knopen |
|
Bemanning: |
383 koppen |
|
Capaciteit als passagiersschip: |
283 1e klasse, 283 2e klasse, 148 3e klasse en 52 4e klasse passagiers |
Specificaties :
|
Tekeningnummer |
10.20.004 |
|
Auteur |
J. 3Staalenburg |
|
Omschrijving |
passagiersschip ms "Oranje"; SMN - als hospitaalschip (1942-1945) |
|
Kwaliteit |
spanten tot de waterlijn; zijaanzicht; vooraazicht; dekplannen |
|
Schaal |
1 : 500 |
|
Aantal bladen A00 |
0 |
|
Aantal bladen A0 |
0 |
|
Aantal bladen A1 |
0 |
|
Aantal bladen A2 |
0 |
|
Aantal bladen A3 |
2 |
|
Aantal bladen A4 |
0 |
|
Totaal aantal bladen tekening |
2 |
|
Aantal bladen A4 tekst |
0 |
|
Gewicht in gram |
45 |
|
Bijzonderheden |
l.o.a. 40 cm |
|
Opmerkingen |
artikel aanvullen met blz uit 2000/10 |